سمیت تنفسی اسانس های باریجه و زیره سبز روی پارامتر های زیستی شته مومی کلم، brevicoryne brassicae l. (hemiptera: aphididae)

شته ها به علت سرعت بالای رشد و نمو، نرخ بالای افزایش جمعیت، بکرزایی و چند شکلی بودن، سریعاً به آفت کش-های شیمیایی مقاوم می شوند. شته مومی کلم، brevicoryne brassicae از آفات مهم گیاهان خانواده چلیپاییان است. شته مومی کلم با افزایش کاربرد حشره کش ها نسبت به سایر حشرات بیشتر مقاوم شده و گسترش می یابد. در این تحقیق با توجه به اثرات مطلوب و بی ضرر اسانس های گیاهی، اثر غلظت های زیرکشنده lc10 و lc20 اسانس های گیاهی باریجه، ferula gummosa و زیره سبز، cuminum cyminum روی پارامتر های جدول باروری و بازدارندگی پوره زایی شته مومی کلم بررسی شد. این تحقیق در دمای 1±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت تاریکی و هشت ساعت روشنایی در ژرمیناتور انجام شد. جهت بررسی اثرات زیرکشندگی اسانس های گیاهی، 15 شته بالغ همسن را با غلظت های زیرکشنده از هر اسانس تیمار نموده و سپس پارامترهای جدول باروری محاسبه و با تیمار شاهد مقایسه گردید. نتایج آزمایش های زیست سنجی بیانگر تأثیر هر دو اسانس مورد آزمایش روی حشرات بالغ شته مومی کلم بوده است. مقادیر lc10 و lc20 و lc50 اسانس باریجه به ترتیب برابر 98/0، 86/1 و 31/6 میکرولیتر بر لیتر هوا و برای اسانس زیره سبز 18/1، 16/2 و 90/6 میکرولیتر بر لیتر هوا به دست آمد. اثر غلظت های زیرکشنده اسانس ها روی پارامترهای جدول باروری شته مومی کلم به طور معنی داری با تیمار شاهد متفاوت بود. بیشترین تأثیر را روی نرخ های تولید مثل و نرخ های رشد جمعیت شته مومی کلم به ترتیب تیمارهای lc20 اسانس باریجه، lc20 اسانس زیره سبز، lc10 اسانس باریجه و lc10 اسانس زیره سبز داشته اند. همچنین تیمارهای lc20 اسانس باریجه، lc20 اسانس زیره سبز، lc10 اسانس باریجه و lc10 اسانس زیره سبز به ترتیب باعت کاهش متوسط مدت زمان یک نسل وافزایش مدت زمان دوبرابر شدن جمعیت این شته شدند. در مورد بازدارندگی پوره زایی تفاوت معنی داری بین اسانس های مورد آزمایش مشاهده نشد.